Podróże Małe i Duże E&P: Fałków i Machory

Zamek w Fałkowie

Do Fałkowa trafimy poruszając się drogą nr 42 z Końskich w kierunku Przedborza. Przy stacji benzynowej należy skręcić w lewo. Ruiny znajdują się w dużej połaci zieleni więc latem istnieje ryzyko, że ich nie zauważymy.

Zwiedzanie Fałkowa zaczęliśmy od obejrzenia małego zamku...przynajmniej próbowaliśmy go obejrzeć, gdyż podczas naszej wizyty był on bardzo zarośnięty. Dodatkowo dojście do niego broni z większości stron fosa. Niestety nie udało nam się zbliżyć do obiektu na odległość mniejszą niż kilkadziesiąt metrów. Tak więc obejrzeliśmy tylko fragmenty murów wystające z zieleni, podobno zachowały się także piwnice.

Dziś można dojść w pobliże zamku od strony ulicy pokonując most kamienny, dawniej do zamku prowadził drewniany most zwodzony.

Wieś Fałków w 1340 roku została przekształcona w miasto na prawie magdeburskim. Właścicielem wsi był rud Odrowążów, którzy przyjęli później nazwisko Fałkowscy(od nazwy miejscowości). Co ciekawe obecnie wieś Fałków jest jedną z najstarszych miejscowości województwa świętokrzyskiego. O historii zamku wiadomo niestety niewiele, po dziś dzień nikt nie przeprowadził tutaj badań archeologicznych. Podobno w dokumentach z końca XIV są wzmianki o tutejszym "castrum", czyli zamku. Zamek od XV wieku należał do kilku różnych rodów. Pod koniec XVI i na początku XVII wieku prawdopodobnie został on przebudowany. Zamek został zniszczony podczas potopu szwedzkiego.

Podsumowując zamek jest zaniedbany przez właściciela terenu, a także zapomniany przez archeologów. Przydało by się wykosić chaszcze, przeprowadzić badania archeologiczne i postawić tablicę z historią obiektu:) Zapewne ten zamek skrywa jeszcze wiele tajemnic i czeka na ich odkrywców:)

Kościół w Fałkowie

Kościół Świętej Trójcy w Fałkowie powstał w 1920 roku. Dawniej znajdował się tu kościół z XV wieku, który został zniszczony podczas I wojny światowej. Obecna świątynia ma dwie wieże i jest zbudowany na planie owalu.

Kościół mieści się przy głównej drodze, a jego wieże widać z daleka. Samochód można zaparkować na sporym parkingu pod kościołem.

Wracając drogą nr 42 w stronę Końskich, można skręcić w Wyszynie Fałkowskiej w lewo i udać się w kierunku Machor. Wzdłuż drogi wije się rzeka Czarna Konecka. Dziś ta rzeka służy głównie do napełniania stawów rybnych, a także do celów rekreacyjnych. Dawniej w czasach świetności Staropolskiego Okręgu Przemysłowego energię tej rzeki wykorzystywano do zasilania maszyn w Sielpi, Niekłaniu i Rudzie Malenieckiej.

Zespół kaflarni i papierni w Machorach

Po przejechaniu około 5 km tą drogą trafimy do małej wsi Machory.

Już w 1510 roku znajdowała się tu kuźnica wodna, później w XVIII wieku wielki piec, natomiast w XIX wieku kopalnia rudy żelaza. Niska wydajność pieca opalanego węglem drzewnym, a także powódź w 1923 roku zakończyły metalurgiczną produkcję zakładu. W 1898 roku Ludwik Bayer wybudował fabrykę kafli i tektury. Produkowane tutaj kafle sprzedawane były nie tylko Warszawie, Łodzi, ale też w odległym Petersburgu, Moskwie i Odessie. Jako ciekawostkę możemy podać, że piece budowane na stacjach kolejowych linii transsyberyjskiej były obudowane kaflami pochodzącymi z Machor.

Do dzisiejszych czasów ostały się budynki fabryczne(bez wyposażenia), a także system napędowy zakładu wraz z systemem spiętrzającym i doprowadzającym wodę.

Niestety obiekt jest w rękach prywatnych i dostęp do niego jest zabroniony. Obeszliśmy zabudowania tylko od strony drogi i przespacerowaliśmy się do przepływającej w pobliżu Czarnej Koneckiej.

Jadąc z Machor do Maleńca można podziwiać takie oto widoki, które w trakcie upalnego dnia (a taki mieliśmy wtedy) sprawiają wrażenie jakbyśmy przypadkiem trafili na pustynię.